Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Chełmno (pow. kolski)
|
|
|
| Archiwum Państwowe w Poznaniu Oddział w Koninie | |
| Księgi metrykalne parafii rzymsko-katolickiej Chełmno (pow. kolski) | 1808-1929 |
| - brak danych - |
1808 - 1917 1929 - 1929 |
| - brak danych - | tak |
| urzędy stanu cywilnego i akta metrykalne - akta metrykalne |
polski rosyjski |
| inwentarz książkowy | Yes | system ZoSIA (vacat sygn.: 2) |
| spis zdawczo-odbiorczy | Yes | - brak danych - |
Do 1808 r. na ziemiach polskich nie istniał jednolity system rejestracji stanu cywilnego, a rejestrowanie faktów z życia osób regulowane było właściwym prawem religijnym (kościelnym). W Kościele Katolickim obrządku rzymskiego rejestrację wprowadzono w XVI w. w konsekwencji uchwał soboru trydenckiego (w XVI w. rejestracja chrztów i małżeństw i w XVII w. rejestracja zgonów), a na ziemiach polskich w XVII w.
W 1808 r. na obszarze Księstwa Warszawskiego wprowadzono pierwszy na ziemiach polskich, oparty na francuskim Kodeksie Napoleona, system rejestracji stanu cywilnego, który w założeniach miał być świecki i niezależny od wyznania, a akty stanu cywilnego mieli sporządzać i prowadzić świeccy urzędnicy stanu cywilnego. W praktyce, m.in. z braku wykształconych osób, często obowiązki urzędników stanu cywilnego powierzano duchownym właściwym ze względu na miejsce, w którym zaistniał fakt stanowiący przesłankę do sporządzenia danego aktu. Duchowni ci właściwi byli również w zakresie rejestrowania stanu cywilnego osób wyznań niechrześcijańskich, w tym wyznania mojżeszowego.
Od 1826 r., na podstawie Kodeksu Cywilnego Królestwa Polskiego, w odniesieniu do wyznań chrześcijańskich akta stanu cywilnego połączono z metrykami kościelnymi. Stan cywilny rejestrowali przełożeni poszczególnych parafii. Rejestrację świecką utrzymano natomiast w odniesieniu do religii niechrześcijańskich (np. judaizm, islam) i mniejszych liczebnie chrześcijańskich (np. baptyści), którą sprawowali burmistrzowie lub wyznaczeni urzędnicy municypalni.
W okresie międzywojennym (1918-1939) utrzymano rozwiązania przejęte po zaborcach, tzn. na ziemiach byłego Królestwa Polskiego nadal obowiązywał religijny system rejestracji stanu cywilnego.
W 1940 r., na terenach włączonych do państwa niemieckiego (III Rzeszy) w 1939 r., religijny system rejestracji stanu cywilnego zastąpiono systemem świeckim, tzn. utworzono na wzór niemiecki okręgi i urzędy stanu cywilnego, a sporządzanie aktów stanu cywilnego powierzono świeckim urzędnikom, działającym na podstawie niemieckiego prawa o rejestracji stanu cywilnego.
Po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej na krótko (1944/1945 r.) częściowo przywrócono rejestrację stanu cywilnego na zasadach obowiązujących przed 1940 r. Natomiast od 1946 r. ujednolicono na obszarze całego państwa polskiego prowadzenie rejestracji stanu cywilnego wprowadzając świeckie okręgi i urzędy stanu cywilnego.
W zasadzie przez cały omawiany okres urzędnik stanu cywilnego lub osoba pełniąca jego funkcje, prowadził dwa egzemplarze ksiąg stanu cywilnego, zwanych też rejestrami. W pierwszym, tzw. unikacie, w odrębnych księgach zapisywano jeden rodzaj zdarzeń, tzn. akty urodzeń, akty małżeństw i akty zgonów. Poszczególne księgi prowadzono nawet przez wiele lat, do wyczerpania wolnych kart. Natomiast drugi egzemplarz, tzw. duplikat, składał się z jednorocznych ksiąg, w których w osobnych częściach zapisywano akty urodzeń, akty małżeństw i akty zgonów. Obok wspomnianych ksiąg (rejestrów) urzędnik stanu cywilnego gromadził dokumenty potwierdzające zdolność prawną osób do zawarcia małżeństwa, tzw. alegata lub aneksy. Z reguły były to odpisy aktów urodzenia, akty znania, odpisy aktów zgonów nieżyjącego współmałżonka, a czasami także zapowiedzi wygłaszane w parafii.
Do 1866 r. językiem urzędowym, w jakim sporządzano akty stanu cywilnego był język polski, następnie, do około 1916 r., obowiązującym był język rosyjski. W okresie tym w aktach stosowano podwójną datację według kalendarza gregoriańskiego i juliańskiego. W okresie istnienia państwa polskiego językiem urzędowym był język polski, natomiast w czasie okupacji niemieckiej (1940-1944/1945) język niemiecki. Podział na serie:
Zapowiedzi, akta małżeństw, alegata, daty skrajne: 1808-1899, 33 j.a.
Księgi łączne, daty skrajne: 1808-1917, 110 j.a. inw. ks. - system ZoSIA (vacat sygn.: 2).
W zbiorze zmikrofilmowano 67 j.a. o sygn.: 1 (nr 0 2252), 4, 5, 7, 9, 11, 13, 15, 17, 19, 21, 23, 25, 27, 29, 31, 33, 35, 37-53, 55-56, 58,60, 62,64, 66,68, 70-71, 73, 75, 77, 79-80, 83-90 (nr 0: 2254-3210), 101-109 (nr 0: 58148-58156).
W zbiorze zdigitalizowano 28 j.a. o sygn.: 110-126, 128-132, 134-139.
| No. | Name | Units | Dates | Number of scans |
|---|---|---|---|---|
| Units without series | 0 | 0 | ||
| 6 | Księgi łączne | 0 | 0 | |
| 6.1 | Urodzenia, małżeństwa, zgony | 143 | 1808-1929 | 7443 |
Units in series:: 6.1 Urodzenia, małżeństwa, zgony
|
Number of units per page |
1
2
Amount of archival material
143
137
0
1.81
1.76
0.00
Amount of non-archival material
0
0.00
- brak danych -