Collection:
65/12/0
Spuścizna Martina Wehrmanna
Spuścizna Martina Wehrmanna
| Archiwum Państwowe w Szczecinie | |
| - brak danych - | 1880-1937 |
| Nachlaß M. Wehrmann | 1880 - 1937 |
| - brak danych - | tak |
| archiwa prywatne i spuścizny - - | niemiecki |
| inwentarz książkowy | Yes | w bazie IZA |
Martin Wehrmann uważany jest za jednego z najwybitniejszych historyków Pomorza. Od początku swojej kariery naukowej bronił naukowości historii regionalnej, polemizując z badaczami uniwersyteckimi, którzy przypisywali historykom regionalnym nieumiejętność syntetycznego spojrzenia. Wehrmann miał natomiast silne przekonanie o równorzędności badań nad historią regionalną wobec historii powszechnej Niemiec. Temu przekonaniu dał wyraz w swoim pisarstwie naukowym, wyrażającym się liczbą około 950 pozycji bibliograficznych z lat 1886–1937. Twórczość jego można podzielić na cztery podstawowe grupy. Do pierwszej zaliczyć należy syntezy dotyczące ogólnej historii Pomorza (1904), dziejów miast: Szczecina (1911), Gryfic i ziemi gryfickiej (1921) oraz wyspy Rugii (1927). Drugą grupę stanowią prace poświęcone historii szkolnictwa pomorskiego, m.in. Gimnazjum Mariackiemu (1894) i jego bibliotece (1894). Trzecia grupa to publikacje dotyczące historii Kościoła, któremu Wehrmann poświęcił ok. 180 większych lub mniejszych artykułów i przyczynków. Już w 1887 r. wyszła obszerna historia kościoła św. Jakuba w Szczecinie do czasów Reformacji. W kilka lat później Wehrmann wydał pracę o kościele Mariackim (1891). Ogłosił on również wiele przyczynków o biskupstwie kamieńskim. Ostatnia grupa dzieł Wehrmanna poświęcona jest historii dynastii Gryfitów. Z większych publikacji należy wymienić ogłoszoną w 1937 r. genealogię książąt pomorskich, jak też wydany w tym samym roku obszerny artykuł o grobach książęcych.
Większa część rękopisów Martina Wehrmanna została przekazana na mocy testamentu Pomorskiemu Towarzystwu Historyczno-Archeologicznemu, część natomiast materiałów, mianowicie kartkowy zbiór regestów, przekazano bezpośrednio w latach 1938–1939 do AP w Szczecinie. Ogółem w 1939 r. zbiór Wehrmanna liczył 259 j.a (Rep. 38 f). W czasie II wojny światowej zbiór ewakuowano prawdopodobnie do Pęzina. Po wojnie do magazynów archiwalnych wróciła tylko część spuścizny Wehrmanna. 1. Historia ogólna i źródła do dziejów Pomorza 1880-1937.; sygn. 1-18; 18 j.a. - historia powszechna średniowieczna i nowożytna, historia Pomorza: średniowieczna – kroniki, historia nowożytna; opis podróży Ludwiki Gonzagi, królowej Polski przez Pomorze (1646 r.), Karol XII, Fryderyk II.
2. Historia okupacji francuskiej w XIX wieku 1880-1937.; sygn. 19-27; 9 j.a. - pruskie reformy wojskowe, Pomorze w czasach napoleońskich, Blücher na Pomorzu, materiały do historii Niderlandów i Anglii.
3. Pomorski dom panujący 1880-1937; sygn. 28-41; 14 j.a. - genealogia i chronologia dynastii Gryfitów, literatura i źródła do pomorskiego domu panującego, regesty dokumentów z XIV w., podróże książąt pomorskich, książęta na uniwersytetach, ordynki dworskie, miejsca pochówków władców pomorskich.
4. Poszczególni książęta pomorscy 1880-1937; sygn. 42-50; 9 j.a. - Bogusław X, źródła i literatura, polityka zagraniczna, Kościół, miasta i handel, administracja, sądownictwo, stany, podróż księcia do Palestyny i Rzymu; Filip Juliusz; podróż księcia w 1602 r. do Włoch.
5. Historia Kościoła 1880-1937; sygn. 51-54; 4 j.a. - inwentarze pomorskich klasztorów, pielgrzymki, ponowne chrzty.
6. Biskupstwo kamieńskie 1880-1937; sygn. 55-63; 9 j.a. - materiały do historii biskupstwa, synody kapituły kamieńskiej, historia poszczególnych biskupów, kanonicy, archidiakoni kamieńscy.
7. Reformacja 1880-1937; sygn. 64-74; 11 j.a. - pomorski Kościół przed reformacją, historia reformacji, Johann Bugenhagen, reformacja w Szczecinie, Kołobrzegu i Słupsku.
8. Materiały do dziejów poszczególnych ziem i miejscowości 1880-1937; sygn. 75-78; 4 j.a. - Chociwel, Rugia, Stralsund, Suchań.
9. Materiały do historii powiatu gryfickiego 1880-1937; sygn. 79-83; 5 j.a. - kościoły i miejscowości.
10. Materiały do historii powiatu stargardzkiego 1880-1937; sygn. 84-85; 2 j.a. - kościoły i miejscowości.
11. Ogólne materiały dotyczące miast pomorskich 1880-1937; sygn. 86-93; 8 j.a. - miasta w średniowieczu, średniowieczne mury obronne, widoki miast, ratusze, gildie.
12. Materiały do dziejów Stargardu 1880-1937; sygn. 94-103; 10 j.a. - historia miasta (ogólnie), historia w latach 1535–1636, życie duchowe, Daniel Hebron, Peter Gröning (założyciel gimnazjum).
13. Materiały do dziejów Szczecina 1880-1937; sygn. 104-137; 34 j.a. - ustrój i administracja w XV w., widoki i plany miasta, zamek i kościół zamkowy, kościoły szczecińskie: Mariacki, św. Jerzego, św. Gertrudy, św. Jakuba, św. Piotra i Pawła, handel Szczecina, rodzina Loitzów, Dom Żeglarza, wojna handlowa między Szczecinem a Frankfurtem a/O., żegluga szczecińska, przemysł i rzemiosło, Kolegium Jageteufflów, Pedagogium, okupacja francuska, oblężenie miasta (1813 r.), policja, księgi metrykalne.
14. Materiały dotyczące historii zabytków 1880-1937; sygn. 138-139; 2 j.a. - krzyże pokutne, gobeliny pomorskie.
15. Czasopisma sygn. 140; 1 j.a. - szczecińskie gazety.
16. Osobistości sygn. 141; 1 j.a. - Dawid Herlicius.
17. Pomoce archiwalne i bibliografie sygn. 142-144; 3 j.a. - materiały o archiwach, spis starodruków w bibliotece miejskiej.
18. Zbiory różne 1880-1937; sygn. 145-158 (sygn. 145a); 15 j.a. , rolnictwo i osadnictwo na Pomorzu, lekarze i apteki, Żydzi, język dolnoniemiecki, literatura regionalna, historia powiatu kamieńskiego. - brak danych -
| No. | Name | Units | Dates | Number of scans |
|---|---|---|---|---|
| Units without series | 0 | 0 | ||
| 1 | Historia ogólna i źródła do dziejów Pomorza | 18 | 1880-1937 | 0 |
| 2 | Historia okupacji francuskiej w XIX w. | 9 | 1880-1937 | 0 |
| 3 | Pomorski dom panujący | 14 | 1880-1937 | 0 |
| 4 | Poszczególni książęta zachodniopomorscy | 9 | 1880-1937 | 0 |
| 5 | Historia kościoła | 4 | 1880-1937 | 0 |
| 6 | Biskupstwo kamieńskie | 9 | 1880-1937 | 0 |
| 7 | Reformacja | 11 | 1880-1937 | 0 |
| 8 | Materiały do dziejów poszczególnych ziem i miejscowości | 4 | 1880-1937 | 0 |
| 9 | Materiały do historii powiatu gryfickiego | 5 | 1880-1937 | 0 |
| 10 | Materiały do historii powiatu stargardzkiego | 2 | 1880-1937 | 0 |
| 11 | Ogólne materiały dotyczące miast pomorskich | 8 | 1880-1937 | 0 |
| 12 | Materiały do dziejów Stargardu | 10 | 1880-1937 | 0 |
| 13 | Materiały do dziejów Szczecina | 34 | 1880-1937 | 0 |
| 14 | Materiały dotyczące historii zabytków | 2 | 1880-1937 | 0 |
| 15 | Czasopisma | 1 | 1880-1937 | 0 |
| 16 | Osobistości | 1 | 1880-1937 | 0 |
| 17 | Pomoce archiwalne i bibliograficzne | 3 | 1880-1937 | 0 |
| 18 | Zbiory różne | 15 | 1880-1937 | 0 |
Units in the collection::
|
Number of units per page |
Amount of archival material
159
159
0
2.55
2.55
0.00
Amount of non-archival material
0
0.00
- brak danych -