Collection: 65/6/0 Sąd Kameralny Rzeszy w Wetzlar

Sąd Kameralny Rzeszy w Wetzlar

<< Previous result Back to the list of results Next result >>
Archiwum Państwowe w Szczecinie
Former title of the collection: - brak danych -	Dates: 1512-1748
Foreign language title of the collection: Reichskammergericht in Wetzlar	Dates: 1512 - 1748
Name of the creator: - brak danych -	Access conditions: tak
Category: instytucje ochrony prawa i wymiaru sprawiedliwości - sądy, trybunały	Languages: niemiecki

Finding aids

Type of finding aid	Control inventory	Additional information
inwentarz książkowy	Yes	w bazie IZA

History of the creator Sąd Kameralny Rzeszy został utworzony w 1495 r. przez cesarza Maksymiliana I jako najwyższa instancja sądowa dla całej Rzeszy. W pierwszej instancji sąd ten rozstrzygał sprawy m.in. o złamanie pokoju powszechnego oraz dotyczące bezpośrednich lenników cesarza. Ponadto orzekał w przypadkach, gdy sąd właściwy odmówił ich rozpatrywania. Jako sąd najwyższy przyjmował apelacje w sprawach cywilnych od orzeczeń sądów władców terytorialnych Rzeszy, jednakże wartość przedmiotu sporu musiała przekroczyć określoną sumę. Ponadto możliwość apelacji była ograniczona przez privilegium de non appellando. Sąd Kameralny Rzeszy nie orzekał właściwe w sprawach karnych, a według ordynacji z 1555 r. dozwolona była tylko w tych sprawach skarga nieważności.
W Księstwie Pomorskim, będącym bezpośrednim lennem cesarskim, obowiązywało prawo apelacji od wyroków książęcych sądów nadwornych w Szczecinie i Wołogoszczy oraz prawo wnoszenia skarg na władcę do Sądu Kameralnego Rzeszy. Wspomniane uprawnienia zostały ograniczone w 1544 r. przez privilegium de non appellando do sumy 300 guldenów, a w 1606 r. do sumy 500 guldenów. Po podziale księstwa w latach 1648–1653 Szwecja na objętych obszarach uzyskała całkowite zawieszenie apelacji do sądu cesarskiego, natomiast władcy pruscy osiągnęli to dopiero w 1746 r.
Według ordynacji sąd miał orzekać na podstawie ustaw sejmu Rzeszy oraz prawa rzymskiego. Organizację sądu precyzyjnie regulowała ordynacja z 1555 r., dzieląc go na cztery senaty, kierowane przez prezydentów. Opracowaniem spraw zajmowało się 50 asesorów (sędziów), wspomaganych przez personel kancelaryjny: sekretarzy, pisarzy, registratorów i archiwariuszy. Całością prac kiero-wał sędzia kameralny, mianowany przez cesarza. Początkowo siedziba sądu znajdowała się we Frankfurcie n/M, następnie w latach 1527–1693 w Spirze, a później, aż do rozwiązania w 1806 r., w Wetzlar.
Akta Sądu Kameralnego Rzeszy pozostawały po likwidacji instytucji w Wetzlar, włączonego w 1815 r. do Prus. W 1821 r. Zgromadzenie Związku Niemieckiego postanowiło na 20 lat przekazać państwu pruskiemu w powiernictwo zgromadzone w Wetzlar akta sądowe oraz powołało specjalną komisję do rozstrzygnięcia sprawy tychże archiwaliów. W 1839 r. wspomniane zgromadzenie postanowiło, że akta (80 tys. procesów) zostaną podzielone pomiędzy kraje związkowe według pochodzenia powodów lub siedziby sądu orzekającego w instancji niższej. Separacja akt i ich przekazywanie do właściwych archiwów nastąpiło w latach czterdziestych i pięćdziesiątych XIX w. W utworzonym w Wetzlar pruskim archiwum państwowym pozostały jedynie akta tzw. niepodzielne oraz wszystkie archiwalia procesów z krajów, które wówczas wchodziły w skład państwa pruskiego, tj. m.in. z Pomorza. W 1924 r. archiwum w Wetzlar zostało przez pruskie władze archiwalne zlikwidowane, a przechowywane materiały, kierując się zasadą pertynencji terytorialnej, podzielono pomiędzy archiwa w poszczególnych prowincjach. Procesy z terenu Pomorza zostały przesłane do AP w Szczecinie, gdzie ówczesny jego dyrektor, dr. Otto Grotefend w latach 1926–1927 dokonał ich ponownej inwentaryzacji, zachowując alfabetyczny układ akt według powodów oraz sporządził indeksy: osobowy, geograficzny i rzeczowy. W okresie II wojny światowej, podczas rozśrodkowania zasobu archiwum, Sąd Kameralny Rzeszy został wywieziony do Tychowa koło Słupska. Z 2199 pozycji inwentarzowych zaginęło wówczas 656. W latach czterdziestych XX w. zespół powrócił do magazynów AP w Szczecinie. Scope and content Akta procesowe, uporządkowane alfabetycznie według powodów, dotyczące apelacji i rewizji oraz sporów książąt z poddanymi. Głównymi przedmiotami procesów były sprawy: o zakłócenie pokoju powszechnego, rozboje, najazdy, rabunki, spory lenne, sekularyzację majątków kościelnych, przywileje stanowe (zwłaszcza miejskie, sądowe, młynarskie), spory o lasy i drewno, sprawy podatkowe, cechów, rzemiosła, handlu, żeglugi, długów, zastawów, przestępstw kryminalnych (w tym morderstwa, rozboje i pojedynki, czary oraz obrazę majestatu). Zachowały się także archiwalia procesów w sprawach obyczajowych, w tym oskarżenia o cudzołóstwo, zerwanie zaręczyn, rozwody i unieważnienia małżeństw. Do akt sprawy obok apelacji, relacji z przewodów oraz wyroków w niższych instancjach bardzo często były dołączone załączniki, m.in.: odpisy dokumentów i przywilejów, odpisy ksiąg kupieckich i rejestry podatkowe, mapy z XVI–XVII w., a także opinie prawnicze wydane przez znanych prawników, wydziały prawne uniwersytetów, cytaty z dzieł prawniczych, a motywujące zasadność apelacji. Stronami procesowymi byli panujący książęta, przedstawiciele szlacheckich rodów pomorskich oraz miasta księstwa i ich mieszczanie. Supplementary information Cały zespół jest zmikrofilmowany sygn. 1-2070 (cały); N 65 28000 - 65 30068

No.	Name	Units	Dates	Number of scans
	Units without series	0		0
1	Procesy na literę A	25	1553-1635	2996
2	Procesy na literę B	224	1513-1703	12213
3	Procesy na literę C, K	186	1528-1732	24236
4	Procesy na literę D	79	1512-1665	2393
5	Procesy na literę E	83	1553-1662	0
6	Procesy na literę F, V	126	1534-1703	30175
7	Procesy na literę G	32	1569-1679	0
8	Procesy na literę H	55	1512-1746	6979
9	Procesy na literę J	25	1544-1684	4849
10	Procesy na literę L	51	1516-1699	2769
11	Procesy na literę M	123	1522-1702	30234
12	Procesy na literę N	9	1535-1636	1768
13	Procesy na literę O	41	1519-1670	4778
14	Procesy na literę P	141	1523-1711	30923
15	Procesy na literę Q	4	1585-1687	316
16	Procesy na literę R	122	1533-1748	204
17	Procesy na literę S	448	1515-1703	0
18	Procesy na literę T	71	1534-1687	0
19	Procesy na literę U	6	1534-1688	0
20	Procesy na literę W	154	1525-1700	0
21	Procesy na literę Z	65	1533-1738	0

Units in the collection::

Number of units per page

Reference code	Title	Dates	Number of scans
65/6/0/1/1	Kasper von Adebar zu Wussow den Pastor Georg Friedrich zu Wussow/ vorher Friedrich Senftig v. Borcke/ wegen den Pfarrhufen, des Pfarrherrholzes, der Pfarrwiesen.	1579-1592	7
65/6/0/1/2	Die Witwe des Bügermeisters Hans v. Adebar zu Kolberg, Elisabeth geb. Rangs und ihr Sohn Simon v. Adaber zu Büssow Bügermeister und Rat zu Kolberg: einer Geldvorderung.	1589-1602	126
65/6/0/1/3	Kasper v. Adaber zu Wurow Franz v. Borcke zu Pausin 3 Herausgabe des Borckeschen Lehngutes Wurow.	1608-1608	20
65/6/0/1/4	Simon v. Adaber zu Büssow seine Brüder Kasper und Lorenz v. Adaber 3 Einweisung in das Erbgut Büssow.	1608-1608	341
65/6/0/1/5	Martin v. Ahnen zu Gr.Datzow Klaus und Balthasar v. Gagern, Pribber v. Suhm, Paul v. Schmatzhagen, Heinrich von Rhast und Michael Rust bezw. Herzog Philipp Julius von Pommern: freie Jagdausübung auf Rügen.	1603-1614	130
65/6/0/1/6	Bügermeister und Rat von Altdamm Bürgermeister und Rat von Stettin: Störung der freien Schiffahrt.	1585-1602	84
65/6/0/1/7	Bügermeister und Rat von Altdamm Herzog Barnim von Pommern und seinen Küchenmeister Michael Hartmann: Neubau auf der städtischen Heide /Biasterbecke/.	1602-1603	62
65/6/0/1/8	Heinrich Ambrosius zu Anklam Michael Köler daselbst: wiederrechtlicher Hausverkauf in der Pfaffenstrasse zu Anklam.	1630-1630	377
65/6/0/1/9	Martin Andrean, Ratsherr und Kämmerer in Stralsund Christoph v. Ramin zu Böck, Henning v.d. Osten zu Plüggentin, Klaus v.Behr zu Bandelin und Joahim v. Ihlefeld zu Müggenburg als Bürgen der Herzogin Sofia Hedwig von Pommern: Schuldforderung. Vol.I	1609-1610	38
65/6/0/1/10	Martin Andrean, Ratsherr und Kämmerer in Stralsund Christoph v. Ramin zu Böck, Henning v.d. Osten zu Plüggentin, Klaus v.Behr zu Bandelin und Joahim v. Ihlefeld zu Müggenburg als Bürgen der Herzogin Sofia Hedwig von Pommern: Schuldforderung. Vol.II	1609-1610	84
65/6/0/1/11	Die Gewandchneider zu Anklam Hans Massow, Bürger zu Anklam 3 Aufnahme Massows in die Zunft.	1553-1559	135
65/6/0/1/12	Bürgermeister und Rat zu Anklam Bürgermeister und Rat zu Pasewalk: freie Schiffahrt und Einrichtung einer Zollstätte auf der Ucker	1561-1574	133
65/6/0/1/13	Bürgermeister und Rat zu Anklam den Aphotheker Stephan Wilcke: Verbot des Gewürzhandels.	1594-1613	174
65/6/0/1/14	Bürgermeister und Rat zu Anklam Heinrich Ambrosius: ungerechte Bestrafung des Ambrosius wegen Misshandlung der Ehefrau Marten Duterts in Anklam.	1596-1613	389
65/6/0/1/15	Bürgermeister und Rat zu Anklam /auch der Ratsherr Nikolaus Prausse/ Kasper und Legat auf Gnitz: gesetzwidriger Hauskauf.	1601-1613	72

1 2 3 4 ... 67 68 69 70 71 ... 135 136 137 138

Amount of archival material

Total (archival units): 2070

Processed (archival units): 2070

Without inventory (archival units): 0

Total (linear meters): 99.15

Processed (linear meters): 99.15

Without inventory (archival units): 0.00

Amount of non-archival material

Total (archival units): 0

Total (linear meters): 0.00

Dates of non-archival material: - brak danych -